جایگاه تذکره¬ها در تاریخ¬نگاری دوره¬ی قاجار

thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده ادبیات
author مرضیه مرادیان
adviser زهرا علیزاده بیرجندی حامد نوروزی
Number of pages: First 15 pages
publication year 1393

abstract

تذکره¬نویسی در ایران از سابقه¬ یی دیرینه برخوردار است. اولین تذکره¬ های زبان فارسی با توجه به تذکره ¬های عربی نوشته شده اند و از سبک و روش آن¬ها پیروی کرده¬ اند. ولی نخستین تذکره فارسی موجود تذکره لباب¬ الالباب محمد عوفی است که سند و منبع مهمی برای تذکره ¬های دوره ¬های بعدی بوده است. تذکره¬نویسی در سده¬ی 9 و 10 ه.ق با رشد و پویایی مخصوصی مواجه بود و آثار متعدد با موضوعات متنوع نوشته شد اما اوج تذکره¬نویسی از دوره صفویه به بعد است. در دوره قاجار مخصوصاً از دوره فتحعلی ¬شاه به بعد تذکره¬نویسی با توجه بیشتری نسبت به قبل نوشته شد. تفاوت اساسی که این دوره با دوره ¬های قبل داشت توجه پادشاهان، شاهزاده¬ ها و رجال دولتی به این امر بود. به طوری که به دستور پادشاهان تذکره¬ های بسیاری نوشته شد یا اینکه شاهزادگان و رجال دولتی بسیاری خود به نوشتن تذکره مشغول شدند. در این خلال، تجدد و نوگرایی که در دوره قاجار رخ داد و کم و بیش تمام عناصر ادبی به ویژه تذکره ¬ها را تحت تاثیر خود قرار داد. بدین ترتیب تغییراتی در روش و سبک تذکره ¬های دوره قاجار از عهد فتحعلی ¬شاه به بعد صورت گرفت. برای مثال؛ تذکره خاوری و تذکره خیرات الحسان از لحاظ روش و سبک با تذکره ¬های قبل از قاجار تفاوت شایانی دارند. از آنجا که برای تدوین تاریخ قاجار به معنی وسیع آن اعم از تاریخ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تنها نمی ¬توان به مدارک و اسناد تاریخی، به فرض در دست داشتن همه ¬ی آن¬ها، متکی بود بلکه در منابع ادبی و تذکره-ها نیز مطالب و شواهد مهمی وجود دارد که در تاریخ نگاری و تدوین رخداد¬های گذشته به کار مورخ می آید. بدین ترتیب این رساله در پی بررسی جایگاه تذکره ¬های قاجاری در تاریخ نگاری این دوره است. در این راستا تعدادی از تذکره¬ ها¬ی مهم این دوره از جمله تذکره انجمن خاقان، تذکره نگارستان¬دارا، تذکره خاوری، تذکره انجمن ناصری، تذکره مجمع الفصحا و خیرات¬حسان گزینش و مورد بررسی قرار گرفته است. این پایان¬نامه بر پایه¬ی روش توصیفی _ تحلیلی و از طریق مقایسه¬ی محتوای تذکره¬ها به انجام رسیده است. دستاورد¬های حاصل از تحقیق نشان می¬دهد که تذکره¬های عصر قاجار در بردارنده¬ی مباحث تاریخی مهمی است که می¬تواند برای تاریخ¬نگاری این دوره مورد استفاده قرار گیرد. در میان تذکره¬ نویسان قاجاری، تذکره نویسانی که سابقه¬ی تاریخ¬نگاری دارند مطالب تاریخی بیشتری را در تذکره¬هایشان آورده¬اند نظیر اعتمادالسلطنه و خاوری؛ به طور کلی این پژوهش نشان می¬دهد که یکی از منابع مهم و قابل استفاده در تاریخ¬نگاری که مورخ نباید از آن غافل باشند، تذکره¬ها هستند.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

تاریخنگاری نادرمیرزا قاجار

شاهزاده نادرمیرزا قاجار یکی از شخصیت‏های فرهیخته عهد قاجار است. وی در زمینه‏های گوناگون علمی و فرهنگی متبحر بوده که یکی از این علوم، دانش تاریخ است. میزان عنایت نادرمیرزا بدین علم، به‌قدری بوده که تا روزگار کنونی، به‌عنوان یک مورخ شناخته شده است. با مطالعه مواد تاریخنگاری موجود در آثار تاریخنگاری و تاریخی برجای مانده از این شاهزاده قاجار، تفاوت‏های موجود میان آثار وی و دیگر مورخان هم‌عصرش آشکار...

full text

تاریخنگاری نادرمیرزا قاجار

شاهزاده نادرمیرزا قاجار یکی از شخصیت‏های فرهیخته عهد قاجار است. وی در زمینه‏های گوناگون علمی و فرهنگی متبحر بوده که یکی از این علوم، دانش تاریخ است. میزان عنایت نادرمیرزا بدین علم، به قدری بوده که تا روزگار کنونی، به عنوان یک مورخ شناخته شده است. با مطالعه مواد تاریخنگاری موجود در آثار تاریخنگاری و تاریخی برجای مانده از این شاهزاده قاجار، تفاوت‏های موجود میان آثار وی و دیگر مورخان هم عصرش آشکار...

full text

جایگاه ابومخنف ازدی در تاریخنگاری اسلام

رشد و تکامل تاریخ نگاری در اسلام مرهون تلاش و جدیت مورخان در مناطق مختلف اسلامی بود و در این میان تاریخ نگاران عراقی نقش مهم هم در مراحل شکل گیری تاریخ نگاری و هم تکامل شیوه های آن داشتند. ابومخنف ازدی یکی از بزرگترین مورخان عراق در قرن دوم هجری است او از موقعیت برتر قبیله ازد و خاندان مخنف بهره ور بود و با اهتمام فراوان و واقع نگری به ثبت و ضبط رویدادهای تاریخی بخصوص درباره عراقیان و شیعیان و ...

full text

تحول خاطره نویسی و جایگاه آن در تاریخنگاری دوره ی قاجار(1343-1209ق)

چکیده : برخوردها و آشنایی های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با کشورهای قدرتمند غربی تأثیرات مهمی بر جامعه ی ایران عصر قاجاری نهاد. آشنایی با شیوه های نوین تاریخ نویسی و دگرگونی روش های تاریخ-نگاری ایرانی، یکی از مهم ترین دستاوردهای این پدیده بوده است. خاطره نگاری نوین – با تکیه و آگاهی از من فردی و هویت جمعی - از گونه های مربوط به این حوزه است که از اواسط عصر ناصری تحت تأثیر مستقیم افکار و مظاهر ار...

15 صفحه اول

جایگاه ابومخنف ازدی در تاریخنگاری اسلام

full text

دفاع از تاریخنگاری سیاسی در برابر تاریخنگاری اجتماعی و فرهنگی

full text

پژوهشی در تاریخنگاری بیهقی

در این مقاله کوشش کردهایم، با ذکر مستنداتی از متن کتاب تاریخ بیهقی و نیز مستند به برخی از ویژگیهای داستانی در آثار معاصران، اثبات نماییم که تاریخ بیهقی فراتر از کتاب تاریخ در معنای مصطلح و در حقیقت یک اثر پرمحتوای سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و ادبی با زمینههای داستانی همچون داستان تاریخی است؛ ضمن آن که ویژگیهای گزارش، روزنامه و فیلمنامه نویسی را هم یکجا داراست. و لذا تاریخی است از لونی دیگر. ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده ادبیات

Keywords

تاریخ نگاری قاجاریه ف‍ت‍ح‍ع‍ل‍ی ق‍اج‍ار، ش‍اه ای‍ران آثار ادبی ایران سرگذشت نامه های جمعی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com